ΤΥΠΟΓΡΑΦΕΙΑ ΧΕΙΜΩΝΙΔΗ
Από τότε που ήρθα στη Λάρνακα ( 1971), συχνά έπεφταν στα χέρια μου έντυπα και εφήμερα που είχαν τυπωθεί στην πόλη του Ζήνωνα. Ιδιαίτερη εντύπωση μού έκαναν τα διαφημιστικά φυλλάδια (θεάτρου, κινηματογράφου, προϊόντων, πολιτικών θέσεων και άλλα). Πρόσεξα ότι τα Τυπογραφεία Χειμωνίδη είχαν ποικίλη εκδοτική δραστηριότητα με πελάτες από τη Λάρνακα, τη Λεμεσό, τη Λευκωσία, ακόμη και από τις Βρετανικές Βάσεις.
Πρόσφατα είδα ένα άλμπουμ με όλο το υλικό (προγράμματα, προσκλήσεις, φωτογραφίες κ.λπ.) που κάλυπταν την ενθρόνιση της Βασίλισσας της Αγγλίας Ελισάβετ Β’ το 1953. Μερικά από τα έντυπα αυτά τα είχε εκδόσει το Τυπογραφείο Χειμωνίδη. Μετά από αυτό το ερέθισμα, άρχισα μια μικρή έρευνα για να εξετάσω το ιστορικό του Τυπογραφείου.
Ανάμεσα στο υλικό του αρχείου μου εντόπισα έντυπα του Τυπογραφείου Χειμωνίδη για παραστάσεις στη Λάρνακα (1938, «Αντιγόνη» του Σοφοκλή και 1936 Επιθεώρηση ΕΠΑ), στη Λεμεσό ( 1933, Επιθεώρηση ΕΠΑ στο κινηματοθέατρο «Γιορδαμλή»), για αθλητικές εκδηλώσεις του Γ.Σ.Ζ. καθώς και καταστατικά σωματείων (όπως της Ορθόδοξης Χριστιανικής Αδελφότητας «Απόστολος Παύλος», 1938). Και αρκετά έντυπα είναι πολιτικού περιεχομένου φυλλάδια για τις εκλογές στα μέσα της δεκαετίας του 1940. Επίσης το τυπογραφείο εξέδωσε αρκετά βιβλία, μεταξύ των οποίων βιβλία του Παύλου Βαλδασερίδη («Οι Αθάνατοι», 1943, Ομήρου «Ιλιάς», 1954, «Άσμα Ασμάτων», 1956, «Σοφιστής, η περί όντος λογική») καθώς και άλλων συγγραφέων όπως του Κώστα Σ. Μαρκίδη «Οι καμοί του χωρκάτων», του Χριστάκη Σωτηρίου Κτωρίδη Πουρίνου «Ευτράπελα και διαφημίσεις», του Φάνου Ναθαναήλ «Δεύτε λάβωμεν φως» καθώς και του Νεοκλή Γ. Κυριαζή «Τα χωριά της Κύπρου». Βιβλία που εξέδωσε το τυπογραφείο υπάρχουν στις μονές Σταυροβουνίου και Μαχαιρά.
Ενδιαφέρουσα πληροφορία μάς δίνει ο Φοίβος Σταυρίδης. Η «Σατυρική γελοιογραφική εφημερίς» της Λεμεσού «Πειρασμός» (1921-1922, 1924-1925) κατά την πρώτη περίοδο της έκδοσής της τυπωνόταν στο Τυπογραφείο Χειμωνίδη στη Λάρνακα. Αντικείμενο της σάτιράς της (σκιτσογραφικής και στιχουργικής) συχνά ήταν και προσωπικότητες της Λάρνακας.
Αυτό μας παίρνει αρκετά πίσω και δείχνει ότι το τυπογραφείο, μετά το κλείσιμο των τοπικών εφημερίδων της Λάρνακας είχε αυξημένη δραστηριότητα. Επίσης είναι γεγονός ότι αρκετά μέλη της οικογένειας Χειμωνίδη ασχολήθησαν με την τυπογραφία. Ο ιδρυτής του, Δημητρός Χειμωνίδης, ήρθε από την Αλεξάνδρεια (νυμφεύτηκε την Παναγιώτα από την Ορόκλινη) και δημιούργησε την επιχείρηση. Ακολούθησε ο Παντελής Χειμωνίδης (1889-1949), ο οποίος νυμφεύτηκε την Ορθοδοξία και μετά τα παιδιά του Παναγιώτης, Κόκος, Δημητράκης και Πέπης (Σωτηράκης).
Απο τα πιο πάνω αντιλαμβάνεται κάποιος τη σημαντικότητα της προσφοράς των Τυπογραφείων Χειμωνίδη. Περισσότερα μπορούν να προσθέσουν οι απόγονοι της οικογένειας, μαζεύοντας όσα πιο πολλά στοιχεία ή και τεκμήρια για τη μακρόχρονη παρουσία και προσφορά των τυπογραφείων αυτών στην ιστορία της πόλης του Ζήνωνα.
Το τυπογραφείο βρισκόταν στην οδό Λόρδου Βύρωνος, εκεί που βρίσκεται σήμερα είναι το Atreum Zenon. Μετά την κατεδάφιση του κτηρίου περί τα μέσα της δεκαετίας του 1980, το τυπογραφείο μεταφέρθηκε στην οδό Κωστάκη Παντελίδη, με διαχειριστή τον Σωτηράκη Χειμωνίδη.
Στο σπίτι της κυρίας Λευκής Χειμωνίδου διασώζεται μια μικρή χειροκείνητη μηχανή, αγγλικής κατασκευής και προέλευσης, μάρκας «ADANA», η οποία χρησιμοποιείτο για την κατασκευή καρτών, προσκλητηρίων και άλλων εντύπων με τη μέθοδο embossed (ανάγλυφα).
Η οικογένεια Χειμωνίδη είναι πολυπληθής και τα μέλη της δραστήρια. Ανά το παγκύπριο γνωστός είναι ο Κόκος Χειμωνίδης.
Ο Γεώργιος (Κόκος) Χειμωνίδης (1919-1999), μια από τις σημαντικότερες μορφές του κυπριακού ποδοσφαίρου, της περιόδου από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο έως και τον Απελευθερωτικό Αγώνα του 1955-1959, από την ηλικία των 16 χρόνων συμμετείχε ως τερματοφύλακας στην ομάδα Α΄ κατηγορίας της ΕΠΑ και δύο χρόνια αργότερα συνέχισε τη σταδιοδρομία του στην ομάδα του ως η ψυχή της επίθεσής της.
Για την αθλητοπρέπειά του αγαπήθηκε όσο λίγοι αθλητές της εποχής του. Υπάρχουν αναφορές στο αρχείο της Κάκιας Ζιρίγκοβιτς ότι ο Γεώργιος Χειμωνίδης ήταν και ερασιτέχνης ηθοποιός, τραγουδιστής στη θεατρική επιθεώρηση της ΕΠΑ με τίτλο «Στα πεταχτά». Γνωστό επίσης είναι ότι ο ίδιος συμμετείχε στην ομάδα των ατόμων που εισέβαλαν κυριολεκτικά στο Ευρυβιάδειο και έσπασαν τα αναμνηστικά φλυντζάνια που ετοίμασε η Αγγλική Κυβέρνηση για να τα διανέμει στον κόσμο την ημέρα της στέψης της Βασίλισσας Ελισάβετ το 1953. Γι’ αυτό τον λόγο ο ΓεώργιοςΧειμωνίδης ήταν σεσημασμένους από τους Εγγλέζους και με πρώτη ευκαιρία τον φυλάκισαν για 20 μήνες κατά τη διάρκεια του αγώνα της ΕΟΚΑ 1955-1959.
Ευχαριστώ για τις πληροφορίες τους Τούλα Χειμωνίδου-Αντωνίου, Κίκη Κύπαρη, Λευκή Χειμωνίδου, Παντελάκη Χειμωνίδη, Κώστα Ζάρρα, Κυριάκο Δρουσιώτη, Νίτσα Μιλτιάδου και Έλλη Χειμωνίδου-Βιολάρη.
ΛΟΥΗΣ ΠΕΡΕΝΤΟΣ
