ΤΟ ΦΡΑΓΜΑ ΤΗΣ ΚΛΑΥΔΙΑΣ
Πάει πολύς καιρός που έψαξα να βρω άκρη για μερικές φωτογραφίες που έφεραν τη σημείωση KLAVDIA WEIR. Οι σχετικές φωτογραφίες από το πλούσιο αρχείο της οικογένειας DAVIDIAN έφθασαν στα χέρια μου μετά από παράκληση του φίλου Κωστάκη Τοφαρίδη.
Οι φωτογραφίες παρουσιάζουν κατασκευασικά έργα φράγματος και έχουν μεγάλο ενδιαφέρον. Επισκέφθηκα τον κοινοτάρχη Κλαυδιάς χωρίς να πάρω οποιεσδήποτε πληροφορίες για κατάλοιπα παλαιού φράγματος. Με παράπεμψαν πλησίον του φράγματος του Κιτίου, χωρίς όμως να εντοπίσω κάτι. Ρώτησα διάφορους παλιούς κάτοικους χωρίς να αποσπάσω πληροφορίες σχετικές.
Στο βιβλίο «ΥΔΑΤΟΠΡΟΜΗΘΕΙΑ ΕΝ ΚΥΠΡΟ», έκδοση της Κυβέρνησης του 1945, διαβάζουμε.
« Ο ποταμός Τρέμηθος είχε σειράν καλώς κατασκευασμένων φραγμάτων εξυπηρετούντων περίπου τρεις χιλιάδας πλέθρων γονίμου αλλουβιακής πεδιάδος δια συστήματος αυλάκων εκ χώματος. Υπάρχουν επίσης σημαντικά έργα χρονολογούμενα από της Ενετικής εποχής και σήμερον πληρωθέντα ιλύος. Ο ποταμός ούτος υπόκειται εις σφοδροτάτας ασπρατιαίας πλημμύρας το δε ύδωρ είναι δυνατόν να αντιπαρέλθη τα φράγματα τα κτισθέντα εντός του ευθρύπτου αλλουβίου και να καταφάγη τα άκρα τούτων, οπότε γίνεται μεγάλη βλάβη στα σπαρτά και τα δέντρα. Οι κάτοικοι αγωνίζονται συνεχώς ίνα κρατήσουν τον ποταμόν εντός του ρού του. Με την αυξημένην καλλιέργειαν και την απογύμνωσιν του καλύμματος της λεκάνης φαίνεται ότι τα πράγματα εχειροτέρευσαν κατά τα πρόσφατα έτη, ούτως ώστε παρά την ενίσχυσιν και την απανοικοδόμησιν των φραγμάτων, ο ποταμός ούτος παραμένει πηγή ανησυχίας.
Παρά την Κλαυδιάν υπάρχουν αρδευτικά τινα έργα, τα οποία καθ’όσον δύναται να εξακριβωθή, κατασκευάσθησαν κατά τας αρχάς της Οθωμανικής Κατοχής. Τα έργα ταύτα αποτελούντο αρχικώς εξ υπογείου σήραγγος ήτις εδέχετο το ύδωρ εκ του ποταμού και το μετέφερε δια μέσου του βουνού εις το άνω μέρος των υπό άρδευσιν γαιών. Η σύραγξ αύτη είχε περιέλθει εις αχρηστίαν ουδείς δε γνωρίζει τα περι αυτής. Η παλαιά αυτή σήραγξ ανεκαλύφθη προ δεκαπέντε περίπου ετών ( 1930) και προετάθη σχέδιον δια την εκ νέου χρησιμοποησίν της. Κατεσκευάσθη φράγμα εκ λιθοδομής, μεθ’υδατοφρακτικής θυρίδος προς ρύθμισιν της ροής του ύδατος του εισερχομένου παρά τα κυρίως έργα και ρέοντος προς τη σήραγγα. Μεγάλαι ελπίδεςεστηρίχθησαν επι της αποτελεσματικότητος του σχεδίου τούτου, αλλ’αύται διεψεύσθησαν ευθύς εξ αρχής. Η σήραγξ ακολουθεί πορείαν τα μάλιστα ελικτήν ποικίλλει δε επίσης ως προς την διατομήν. Οι λόγοι ούτοι, ομού μετά της ταχείας ελαττώσεως της ταχύτητος του ύδατος του διερχομένου από τον ποταμόν προς τη σήραγγα, ήτις σήραγξ έχει κλίσην κάτα πολύ μικροτέραν της κοίτης του ποταμού, προεκάλεσε την ταχείαν και πλήρη πρόσχωσιν των άνω άκρων της σύραγγος. Η προς τα οπίσω ροή του ύδατος οφειλομένη εις την αποκοπήν της δια της σήραγγος ροής υπέσκαψε το όπισθεν μέρος της σήραγγος και ο ποταμός διήνειξε δι’ εαυτόν δίοδον πέριξ του φράγματος. Τούτο επιδιορθώθη αλλά τον επόμενον χειμώνα επανεσχηματίσθη. Νέον φράγμα κατεσκευάσθη προσφάτων εις υψηλότερον μέρος προς τα άτω του ποταμού».
Ο DICRAN ( DIKRAN) H. DAVIDIAN ήταν Αρχιτέχτονας στα Δημόσια Έργα-Δούλεψε στη Λεμεσό και Λευκωσία. Ήταν μέλος της Member Society Technical Engineers.
Στις 1.1.29 διορίστηκε απο την Κυβέρνηση σαν Επιθεωρητής για τη διανομή νερού.
Αυτές τις πληροφορίες εξασφάλισα. Αν γνωρίζει κάποιος κάτι θα ήταν καλό για όλους μας να το σημειώσει στην ανάρτηση.
ΛΟΥΗΣ ΠΕΡΕΝΤΟΣ
