ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΛΑΡΝΑΚΟΣ- ΕΞΕΓΕΡΣΗ- ΠΕΡΙΟΔΟΣ 1955-1959

ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΛΑΡΝΑΚΟΣ- ΕΞΕΓΕΡΣΗ- ΠΕΡΙΟΔΟΣ 1955-1959

Κατά την περίοδο του αγώνα της ΕΟΚΑ 1955-1959 οι καθηγητές δεν επέτρεπαν τη συμμετοχή των μαθητών της Αμερικανικής Ακαδημίας σε εκδηλώσεις σχετικές με τον αγώνα της ΕΟΚΑ, παρά το γεγονός ότι υπήρχε πυρήνας με μαθητές και μαθήτριες  που έκαναν τη δουλειά τους ( φυλλάδια κ.λ.π.).

Στον απελευθερωτικό αγώνα του 1955-1959 το Λύκειο διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο.  Η ΑΝΕ  της πόλης αποτελείτο από μαθητές του σχολείου, ενώ ο πολυγράφος του χρησιμοποιήθηκε για εκτύπωση φυλλαδίων της Ε.Ο.Κ.Α

Το σχολείο παρέμεινε κλειστό για δεκατέσσερις μήνες.  Επαναλειτούργησε στις 8 Ιανουαρίου 1958.  Στο διάστημα που δεν λειτουργούσε το σχολείο, οργανώθηκαν τα φροντιστήρια Λάρνακας με πρωτοβουλία του Μητροπολίτη Κιτίου Άνθιμου αναβιώνοντας έτσι το Κρυφό Σχολειό.  Τα φροντιστήρια αναγνωρίστηκαν από την Ελληνική Κυβέρνηση, συντηρήθηκαν από εύπορους πολίτες, την εκκλησία και από τα χαμηλά δίδακτρα που πλήρωναν οι μαθητές.

Συχνά, οι μαθητές του Παγκύπριου Εμπορικού Λυκείου έκαναν διαδηλώσεις, περνούσαν μπροστά απο την Αμερικανική Ακαδημία και σταματούσαν προτρέποντας με φωνές και χειρονομίες τους μαθητές να βγούν έξω από τις τάξεις και να συμμετέχουν. Οι Αμερικάνοι  καθηγητές σιωπούσαν λόγω φόβου, ενω οι Ελληνες τηρούσαν ουδετερότητα, αλλά σιωπηρά άφηναν τους μαθητές να συμμετέχουν.

Η Ελενίτσα Σεραφείμ –Λοϊζου μας περιγράφει πολλή λεπτομέρεια τα γεγονότα των ημερών εκείνων στο βιβλίο Ο ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΤΙΚΟΣ ΑΓΩΝΑΣ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ 1955-1959.

«Σε δέκα περίπου λεπτά ολόκληρη η περιοχή ζώστηκε από τον στρατό και την αστυνομία. Υπεύθυνος της αστυνομικής δύναμης ήταν ο Τούρκος αστυνόμος Αλή Ρατζή. Μαζί με τις ενισχύσεις έφεραν και αστυνομικά σκυλιά, που όμως κατέστησαν ακίνδυνα γιατί δυο αγωνιστές είχαν σκορπίσει πιπέρι σόλους τους διαδρόμους.»

Μερικές φορές οι μαθητές της Αμερικανικής Ακαδημίας, έβαζαν από τη νύχτα Ελληνικές σημαίες πάνω στα κυπαρίσσια του γηπέδου του Σχολείου και το πρωϊ οι μαθητές έμεναν εκτός τάξης για συμπαράσταση για τον αγώνα της ΕΟΚΑ. Μετά έρχονταν οι Άγγλοι στρατιώτες και τις αφαιρούσαν.

Όταν οι Αγγλοι έκλεισαν το Λύκειο τον Νιόβρη του 1956  πολλοί μαθητές μετεγράφησαν στην Αμερικανική Ακαδημία για να συνεχίσουν, και οι άλλοι παρακολουθούσαν μερικά μαθήματα στα σπίτια των καθηγητών.

Στην προτροπή της ΕΟΚΑ για να μποϊκοταριστούν οι αγγλικές σχολές, ο κυβερνήτης απάντησε με το κλείσιμο σχολείων της μέσης εκπαίδευσης και κυρίως των κλασικών γυμνασίων με διάφορα προσχήματα. Η ποινή του κλεισίματος επιβλήθηκε στο Παγκύπριο γυμνάσιο από τον Γενάρη του 1956 μέχρι τον Σεπτέμβριο, στο Γυμνάσιο Αμμοχώστου από τον Φεβρουάριο του ίδιου χρόνου μέχρι το τέλος του σχολικού έτους, στην εμπορική σχολή Σαμουήλ από τον Σεπτέμβριο του 1954 μέχρι τον Δεκέμβριο, στη σχολή Λευκονοίκου από τον Δεκέμβριο του 1955 μέχρι τον Σεπτέμβριο του 1956 και σε άλλα σχολεία ( Λανίτειο Γυμνάσιο Λεμεσού, Παγκύπριο Γυμνάσιο Λευκωσίας).

Στις 6 Νοεμβρίου του 1956, με διαταγή του Άγγλου κυβερνήτη Harding, το Λύκειο ανέστειλε τη λειτουργία του και διεγράφη από τα κατάστιχα των κυπριακών εκπαιδευτηρίων. Ταυτόχρονα, διαγράφηκαν από τους καταλόγους των καθηγητών της Κυβέρνησης με την κατηγορία της προπαγάνδας εναντίον της Βρετανικής Αυτοκρατορίας, οι καθηγητές: Χαράλαμπος Πατσίδης, Νίκος Στρόγγολος, Κώστας Κακούλας, Γιώργος Λυκούργος, Γιώργος Μεταξάς, Λοΐζος Ιωαννίδης, Ερασμία Μιχαηλίδου και Ήβη Πετρίδου. Το Λύκειο επαναλειτούργησε στις 8 Ιανουαρίου 1958.

Στο διάστημα των 14 μηνών της απαγόρευσης, λειτούργησαν με χρήματα της εκκλησίας και εύπορων πολιτών τα ξακουστά Φροντιστήρια σε 20 περίπου οικήματα σε ολόκληρη την πόλη. Δίδαξαν σ’ αυτά οι Χαράλαμπος Πατσίδης, Κώστας Κακούλας, Κλεόβουλος Παπακυριακού [μετά την απόλυσή του στις 26.11.57], Γιώργος Δρουσιώτης, Φρόσω Σούντια. Ο διδακτικός χρόνος των φροντιστηρίων αναγνωρίστηκε από την Ελληνική Κυβέρνηση.

Σε ένα έντυπο της εποχής, στους Τάϊμς οφ Σάϊπρους, περιγράφονται οι λόγοι και τα επακόλουθα της δεκατετράμηνης απαγόρευσης της λειτουργίας του Π.Ε.Λ.Λ. σε μια έρευνα που έκανε τότε, μετά την επαναλειτουργία του σχολείου, η Μαρούλα Βιολάρη.

Μεταξύ άλλων αναφέρονται και τα εξής: «Ο μαθητικός κόσμος και οι καθηγητές του Λυκείου, θυμούνται με πόνο και πικρία την 6η Νοεμβρίου του 1956. Στις 4 Νοεμβρίου μια βόμβα είχε σκάσει, ενώ περνούσε από το σχολείο μια μηχανοκίνητη περίπολος των «δυνάμεων ασφαλείας». Οι στρατιώτες κατέβηκαν αμέσως και σαν σίφουνας όρμησαν στο σχολείο. Εικοσιένα πρόσωπα που έτυχε να είναι μέσα, οδηγήθηκαν αμέσως στην αστυνομία. Κι’ ύστερα από δύο μέρες στις 6 του μήνα το σχολείο κλείστηκε από το διοικητή, γιατί, όπως έλεγε η επίσημη ανακοίνωση, το σύρμα που πυροδότησε τη βόμβα έφτανε ως τις αίθουσες του Λυκείου. Το κλείσιμο του σχολείου, δεν ήταν αποτέλεσμα μόνο της βόμβας που αναφέραμε, αλλά και της εκτέλεσης του φίλαγγλου γραμματέα της σχολικής εφορίας του Λυκείου, καθώς και της εκτέλεσης του καθηγητή Tomas Milrea».

Τους επόμενους 14 μήνες οι μαθητές και οι μαθήτριες, χωρισμένοι σε ομάδες γυρνούσαν από σπίτι σε σπίτι, για να συνεχίσουν δραματικά τη μόρφωση που τους στερούσαν», σημειώνει ανάμεσα σ΄άλλα η δημοσιογράφος Μαρούλα Βιολάρη.

Ο Γιάνης Χρ.Σπανός, στο βιβλίο του ΟΙ ΝΕΟΙ ΤΗΣ ΕΟΚΑ αναφέρει όσους σκότωσαν οι Άγγλοι στις μαθητικές διαδηλώσεις καιμεταξύ άλλων και τον εφτάχονο Δημητράκη Δημητριάδη από τη Λάρνακα.

Ο Γ.Δρουσιώτης αναφέρει ότι μετά το κλείσιμο του Σχολείου, ο καθηγητηκός Σύλλογος συνεδρίαζε στην Ο.Χ.Ε.Ν. Σχετικά με την έκρηξη της βόμβας συνελήφθησαν είκοσι μαθητές του οικοτροφείου, οκαθηγητής-γυμναστικός Ανδρέας Πετρίδης και δύο μέλη του προσωπικού. Μαθητές του Λυκείου πυρπόλησαν στρατιωτικό αυτοκίνητο που στάθμευσε μπροστά από  το Σχολείο και αυτοκίνητο της Ηλεκτρικής Εταιρείας και επίσης ιδιωτικό αυτοκίνητο που ενήκε σε Αγγλο, στην αυλή της Αμερικανικής Ακαδημίας. Ο μαθητής του Σχολείου Κυριάκος Π.Νικολέττης από τη Λύση καταδικάστηκε σε θάνατο.

ΛΟΥΗΣ ΠΕΡΕΝΤΟΣ