ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΠΙΕΡΙΔΗ
Η ιστορία της οικογένειας Δημητρίου Πιερίδη ξεκινά από πολύ παλιά. Ο προπάτορας του Πιεράκης ήταν , εγγονός του Πιέτρο Κορέλλα, ο οποίος ήρθε μαζί με τον υιό του Δημήτριο, από τη Ζάκυνθο στη Λάρνακα το 1753 με διάταγμα του Δόγη της Βενετίας για να αναλάβουν το ενετικό προξενείο.
Η σύζυγος του Πιεράκη, Μαριού Καρύδη, ήταν κόρη του Παύλου Καρύδη της ευγενούς οικογένειας της Κεφαλληνίας. Οι Βαρόνοι Καρύδη, αναφέρονται και στα ¨Σχόλια¨ του Ιούλιου Καίσαρα ως διαπρέψαντες στρατηγοί των Ρωμαίων.
Ο Πιεράκης Κορέλλα και η Μαριού Καρύδη απέκτησαν τέσσερα παιδιά: τους Δημήτριο, Παύλο, Αννέτα Κ. Θεμιστοκλέους και Ιωάννη, πατέρα του Γεωργίου,
του Κωνσταντίνου και της Ευανθίας Πιερίδη, τραπεζίτες και ευεργέτες στην πόλη της Λάρνακας. Τον Πιεράκη Κορέλλα απηγχόνησαν οι Τούρκοι τον Ιούλη του 1821.
Ο Δημήτριος Πιερίδης γεννήθηκε το 1811, ήταν γυιός του Πιεράκη και ξεχώρησε ως τραπεζίτης και λόγιος. Σπούδασε στο Λονδίνο και ήταν υποπρόξενος της Μεγάλης Βρετανίας και μέλος του κοινοβουλίου. Είναι γνωστός ως ο πρώτος αρχαιολόγος και επιγραφολόγος του 19ου αιώνα στο νησί. ΄Εκανε μελέτες για τη κυπριακή γλώσσα και χρησιμοποιώντας τις αρχαιολογικές συλλογές ως υλικό αναφοράς, εξέδωσε άρθρα σε Ευρωπαϊκές εφημερίδες στη γαλλική και αγγλική γλώσσα. Ο Δημήτριος εκτός από τη συνεισφορά του στη συλλογή των αρχαιοτήτων του Μουσείου Πιερίδη ήταν και από τους πρώτους ιδρυτές και ευεργέτες του Κυπριακού Μουσείου στη Λευκωσία. Μετά το θάνατο του οι γυιοί του Ζήνων (1839-1911) και Κυπραΐλ ή Τζιάπρα (1852-1928) κληρονόμησαν την πολύ αξιόλογη αρχαιολογική συλλογή του.
Ο πρώτος, ο Ζήνων Πιερίδης, κληρονόμησε κυρίως πήλινα αγγεία και κεφαλές από αγάλματα της Κυπρο- γεωμετρικής και Κυπρο -αρχαϊκής περιόδου και ο δεύτερος γυιός ο Κυπραΐλ ή Τζιάπρα, κληρονόμησε τη μοναδική συλλογή Μυκηναϊκών αγγείων που βρέθηκαν στο Ιδάλιο. Η κληρονομιά του Ζήνωνα μεγάλωσε κατά πολύ από τους αρχαιόφιλους συλλέκτες απογόνους του και ευρίσκεται στο Μουσείο Πιερίδη.
Ο Ζήνων Πιερίδης ίδρυσε την ναυτιλιακή και τραπεζική εταιρεία «Ζ.Δ. Πιερίδης» το 1860. Επίσης ήταν ο πρώτος ΄Ελληνας Δήμαρχος της Λάρνακας, μέλος του κοινοβουλίου και πρόξενος των Ηνωμένων πολιτειών Αμερικής, πρόξενος της Γερμανίας και του Ηνωμένου Βασιλείου Σουηδίας και Νορβηγίας. ΄Ηταν επίσης μέλος της αρχαιολογικής εταιρείας της Ρώμης, του Λονδίνου, της Αθήνας και της Κωνσταντινούπολης. Ο Ζήνων, εμπλούτισε την συλλογή Πιερίδη και τη διαφύλαξε στο πατρικό του σπίτι στη Λάρνακα, το σημερινό μουσείο Πιερίδη. Απέκτησε δύο γιούς, τον Λουκή (1856-1933) και τον Δημήτριο (1870-1943), την Ελέγκο Α. Φραγκούδη και την Θεοδώρα Γ. Ρωσσίδη, μητέρα του Πρέσβη στον Ο.Η.Ε και τις Η.Π.Α και ποιητή Ζήνωνος Ρωσσίδη.
Ο Λουκής Πιερίδης, ο πρωτότοκος υιός του Ζήνωνα, έδειξε μεγάλο ενδιαφέρον για την αρχαιολογία και φιλολογία. Εμπλούτισε τη συλλογή με νεολιθικά εργαλεία, χαλκολιθικά ειδώλια, αγγεία της πρώιμης και ύστερης εποχής του χαλκού,
Κυπρο-αρχαϊκά, Κυπρο-κλασικά και Ελληνιστικά αγγεία, Αττικά αγγεία καθώς και Ρωμαϊκά. Ο Λουκής ήταν μέλος του κοινοβουλίου, πρόξενος της Γερμανίας και πρόξενος της Σουηδίας. Ο βασιλιάς της Σουηδίας Γουσταύος 6ος Αδόλφος, βοήθησε τον Λουκή να φέρει την Σουηδική Αρχαιολογική αποστολή στην Κύπρο (1927-1931).
Η εν λόγω αποστολή, υπό την καθοδήγηση του Καθηγητή Αϊναρ Γέρσταντ, προσέφερε πάρα πολλά στην Κυπριακή Αρχαιολογία. Ο σουηδός Βασιλιάς επισκέφτηκε την Κύπρο τον Οκτώβριο του 1930 και ανάσκαψε και ο ίδιος μαζί την Σουηδική Αποστολή.
Μετά το θάνατο του αδελφού του Λουκή, ο Δημήτριος Ζ. Πιερίδης πρόξενος της Αυστρίας, έδωσε τη συλλογή στο υιό του Ζήνωνα Δ. Πιερίδη (1900-1967) . Ο Ζήνων Πιερίδης εμπλούτισε τη συλλογή με γυάλινα Ρωμαϊκά αγγεία και Μεσαιωνικά κεραμικά αγγεία (Βυζαντινή περίοδος) καθώς επίσης και με μία σπουδαία συλλογή παλαιάς κυπριακής χαρτογραφίας. Ο Ζήνων υπηρέτησε ως δήμαρχος στης Λάρνακας, αντιπρόεδρος της Ελληνικής κοινοτικής Βουλής, Γενικός πρόξενος της Σουηδίας και της Γερμανίας.
Μετά το θάνατο του το 1967, η σύζυγος του Θεοδώρα, το γένος Φοινιέως, αφιέρωσε τον εαυτό της στην διατήρηση της αρχαιολογικής συλλογής και εμπλούτισε την συλλογή κυπριακής λαϊκής τέχνης.
Η Θεοδώρα Ζ. Πιερίδη, γεννήθηκε στη Λευκωσία το 1904, παντρεύτηκε τον Ζήνωνα Πιερίδη το 1933 και μετά το θάνατο του απεφάσισε, μαζί με τον υιό της Δημητράκη, να ανοίξει τη συλλογή των Κυπριακών αρχαιοτήτων στο κοινό της Κύπρου και τον υπόλοιπο κόσμο. Ανακαίνισαν το παλιό αρχοντικό (κτίσμα του 1825) της οικογένειας στην Λάρνακα και άνοιξαν στο κοινό το Μουσείο Πιερίδη το 1974. Η συλλογή που αριθμεί περισσότερα από 2500 αρχαία αντικείμενα και 650 έργα της κυπριακής λαϊκής τέχνης περιήλθαν στα χέρια του υιού της Δημήτριου Ζ. Πιερίδη.
Ο Δημήτρης Πιερίδης δημιούργησε το ΄Ιδρυμα Πιερίδη τον Ιούλιο του 1974, και ανέλαβε τη χρονολογική ταξινόμηση των αρχαιοτήτων. Εμπλούτισε τη συλλογή με 600 και πλέον αγγεία της Χαλκολιθικής Εποχης, Πρώιμης και Μέσης Εποχής του Χαλκού, της Κυπρο-αρχαϊκής περιόδου, Κυπρο-Κλασικά αγάλματα και Αττικά βάζα, περιδέραια και ειδώλια από στεατίτη. Ο Δημήτριος συνεχίζοντας την οικογενειακή παράδοση για 110 και πλέον χρόνια, διετέλεσε Γενικός πρόξενος της Σουηδίας. Ο Δημήτριος μαζί με τη μητέρα του Θεοδώρα, την αδελφή του Λουκία Πιερίδη και την ανιψιά του Ευγενία Μαντοβάνη – Αστζιάν έχουν διαφυλάξει για την Κύπρο και ολόκληρο τον κόσμο μοναδικούς αρχαιολογικούς και λαογραφικούς θησαυρούς.
Η σημαντική προσφορά της οικογένειας Πιερίδη στον πολιτισμό και στην Κύπρο γενικά είναι διαχρονική και ουσιαστική. Η εκτίμηση κρατών και οργανισμών αντανακλάται στις δεκάδες διακρίσεις που έγιναν στον Δημήτρη Πιερίδη μεταξύ των οποίων και εννέα ανώτερα παράσημα από ισάριθμους αρχηγούς Ευρωπαϊκών κρατών. Με το Ίδρυμα και τις Τοπικές Αυτοδιοικήσεις λειτούργησαν δέκα Μουσεία και Πινακοθήκες στην Κύπρο και την Ελλάδα.
Ευχαριστώ τον συνεχιστή του πολιτιστικού έργου και παράδοσης της οικογένειας, τον εγγονό του Δημήτρη Πιερίδη, Πήτερ Αστζιάν, Γενικό Γραμματέα του Ιδρύματος Πιερίδη και διευθυντή του Μουσείου Πιερίδη – Πολιτιστικού Ιδρύματος Τράπεζας Κύπρου για τις χρήσιμες πληροφορίες.
Λούης Περεντός
Λάρνακα, Κύπρος
