O ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΣ ΣΩΖΟΣ ΚΑΙ Η ΛΑΡΝΑΚΑ
Ο πατριώτης Χριστόδουλος Σώζος ( 1872-1912), δικηγόρος, βουλευτής, δήμαρχος, άτομο δραστήριο κι εμβληματικό για πολλές πτυχές της ιστορίας της Λεμεσού και της Κύπρου, είχε ιδιαίτερες σχέσεις και συγγένειες με τη Λάρνακα.
Από τα φοιτητικά του χρόνια(1888-1892) έστελλεν ανταποκρίσεις στην εβδομαδιαία πολιτική εφημερίδα ΕΝΩΣΙΣ, που κυκλοφόρησε ο Χριστόδουλος Κουππάς στη Λάρνακα από το 1885-1922. Είχε συγγένεια με τη γνωστή οικογένεια Λυσιώτη.
Αφορμή της ανάρτησής μας είναι η ομαδική φωτογραφία, προφανώς σ’εξοχή της Λεμεσού, που θα μπορούσε να φέρει τίτλο «Εκδρομή κυνηγίου», όπου φιγουράρουν μερικά γνωστά ονόματα, μεταξύ των οποίων ο Χριστόδουλος Σώζος και οι εκ Λάρνακας Diodato Zirigovich, πατέρας του γνωστού μουσικού Έρμαν Ζιρίγκοβιτς, η σύζυγός του Ευφροσύνη (Φρόσω) Αρκαδίου Βαλδασερίδου και η δασκάλα Μαρίτσα Λοίζου. Πιθανόν ο πρώτος αριστερά κάτω να είναι ο Νεοκλής Κυριαζής. H φωτογραφία είχε δοθεί από την Ειρήνη Λυσιώτη στην Μαρούλλα Λάμπρου για να καταλήξει στο αρχείο της τελευταίας.
Η φωτογραφία αυτή παρουσιάζει μεγάλη παρέα σε εξοχικό μέρος, σε πλαγιά βουνού. Ένας άντρας είναι ζωσμένος φυσίγγια κυνηγίου. Παρόμοια φωτογραφία του Foscolo, του 1898, υπάρχει στο βιβλίο J.P.FOSCOLO του Ανδρέα Μαλέκου, έκδοση της Λαϊκής Τράπεζας.
Στη δεύτερη φωτογραφία βλέπουμε τον Χριστόδουλο Σώζο μαζί με την Φρόσω Αρκαδίου Βαλδασερίδου και την Μαρίτσα Λοϊζου. Αδελφή της Μαρίτσας Λοϊζου ήταν η Αγγέλικα Γλυκερίου Λοϊζου, σύζυγος του δασκάλου Κοσμά Λυσιώτη (καταγωγή από τη Λύση). Σ’αυτή βλέπουμε τον Χριστόδουλο Σώζο, την Ευφροσύνη Ζιρίγκοβιτς Βαλδασερίδη και την θεία του Μαρίτσα Λοϊζου με τα ίδια ρούχα όπως και σ’εκείνη με τη μεγάλη παρέα, γεγονός που δείχνει ότι λήφθηκε την ίδια μέρα με τον ομαδική και στον ίδιο χώρο.
Ο Χριστόδουλος Σώζος γεννήθηκε στη Λεμεσό, η καταγωγή του όμως από την πλευρά του πατέρα του ήταν από τη Λάρνακα. Ο πατέρας του Σώζων Λοϊζου ήταν γιός του Αντώνιου Ιακώβου Λοϊζου από τη Λάρνακα, εγγονού του Καπετάν Γιαννάκη ( Ιωάννης Λοϊζου Μαυροϊδης 1792-1873) και ο οποίος παντρεύτηκε την Μαρία Χατζηπαύλου από τη Λεμεσό.
Τα παιδιά του Κοσμά Λυσιώτη και της Αγγέλικας Γλυκερίου Λοϊζου Ξάνθος, Κλέαρχος και Νίκος Λυσιώτης ήταν ξαδέλφια με τον Χριστόδουλο Ζώζο. Ο ποιητής Ξάνθος Λυσιώτης εξέδωσε την ποιητική συλλογή ΤΟ ΠΟΡΤΡΑΙΤΟ ΤΗΣ ΩΡΑΙΑΣ ΧΑΡΙΚΛΕΙΑΣ (1985), στο οποίο ο ιστοριοδίφης Αριστείδης Λ.Κουδουνάρης αναφέρεται εκτεταμένα στο γενεαλογικό δέντρο του ποιητή, σημειώνοντας τις συγγένειες με το Χριστόδουλο Ζώζο. Ο Χριστόδουλος Σώζος παντρεύτηκε την Ερμιόνη Ιωάννου Ζαχαριάδου και απέκτησαν τον Ζήνωνα Σώζου.
Ευχαριστώ τον Παρσών Παρσών και τη Θάλεια Λοϊζου Νικολάου για τις πολύτιμες πληροφορίες που μου έδωσαν. Ειμαι σίγουρος ότι οι φίλοι μου οι Λεμεσιανοί θ’αναγνωρίσουν κι άλλα πρόσωπα και θα μας τα πούν.
ΛΟΥΗΣ ΠΕΡΕΤΟΣ
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
«Το πορτραίτο της ωραίας Χαρίκλειας», Ξάνθου Λυσιώτη.Κυπρος 1985.
«Βιογραφικόν Λεξικόν Κυπρίων 1800-1920», Αριστείδη Λ.Κουδουνάρη, Λευκωσία 2010.
ΛΟΥΗΣ ΠΕΡΕΝΤΟΣ
