Ο ΒΙΚΤΩΡΑΣ ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ
Ο αγαπημένος καθηγητής τέχνης και ζωγράφος των Λεμεσιανών μαθητών του Λανιτείου Γυμνασίου, με το χαρακτηριστικό του παπιγιόν, δίδαξε τέχνη και στο Παγκύπριο Εμπορικό Λύκειο Λάρνακας (Π.Ε.Λ.Λ.) μεταξύ 1942-1948. Μια δύσκολη περίοδος λόγω του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Ξέρουμε ότι, λόγω της εκκένωσης, οι μαθητές του Π.Ε.Λ.Λ. μεταφέρθησαν για ένα χρόνο (1941-42) στο Δάλι, όπως και οι μαθητές της Αμερικανικής Ακαδημίας Λάρνακας στα Λεύκαρα. Σημειώνουμε επίσης ότι ο τύπος της εποχής, εκτός από τις ανταποκρίσεις για τις τελικές γιορτές των σχολείων, δεν είχαν θέματα σχετικά με καλλιτεχνικές εκθέσεις μαθητών κ.λ.π.
Το πέρασμα του από τη Λάρνακα άφησε τις καλύτερες αναμνήσεις στους μαθητές και τους Λαρνακείς γενικά. Κατά τα χρόνια που δίδαξε στη Λάρνακα είχε συνήθειο να σκιτσάρει συνάδελφούς του, κυρίως τις χρονιές 1942-45.
Τα σκίτσα αυτά ανήκουν σε διάφορες οικογένειες και απεικονίζουν κυρίως συνάδελφους καθηγητές του Εμπορικού Λυκείου Λάρνακας, στους τοίχους του οποίου ήταν αναρτημένα τα σκίτσα για αρκετό καιρό. Το μοναδικό σκίτσο που δεν είναι της περιόδου που δίδασκε στη Λάρνακα είναι εκείνο του Αντουάν Ουσμιάνι με ημερομηνία 1934.
Πολύ πιθανόν στην αρχή να έμενε και στο οικοτροφείο του Λυκείου.Υπάρχει φωτογραφία του μαζί με τους καθηγητές Τσικνόπουλο και Λεκό ( ο δεύτερος έμενε στο οικοτροφείο)…
Μια πληροφορία τον φέρει να νοικιάζει δωμάτιο σε σπίτι στη γωνία των οδών Αποστολίδη και Ριχάρδου Λεοντόκαρδου ( μετέπειτα οδό Σουρουκλή), που ανήκε στην Κατίνα Λάμπρου Κυριακίδη.
Μετά το γάμο του με τη Μαρούλλα Ισιδώρου Μακρίδου, το 1946, έμενε περιστασιακά σε σπίτι που βρισκόταν στη γωνία Ερμού-Ζήνωνος Κιτιέως ( Κρύσταλ Πάλλας). Στο σπίτι αυτό ( πρώην οικογένειας Τζέπη) κατοικούσε το γεύγος Παύλος και Αρτούλα Μπούτρος. Η Αρτούλλα ήταν αδελφή της γυναίκας του Βίκτωρα.
Προσπάθειά μας να εντοπίσουμε στοιχεία στο αρχείο του Παγκυπρίου Εμπορικού Λυκείου Λάρνακας δεν απέφεραν καρπούς. Μέρος των σχετικών αρχείων, κατά την κατεδάφιση του παλαιού κτηρίου ( Ζαχαριάδειο και Αποστολίδειο) και τη μεταφορά το 1968-69 προς και από το οίκημα , όπου μεταφέρθη προσωρινά, φαίνεται ότι διεσπάρθηκε, κατεστράφη ή χάθηκε καθώς επίσης και στις κατά καιρούς μετακινήσεις του λόγω ασκήσεων για περίπτωση σεισμών, πυρκαγιάς κ.λ.π. Τα ίδια προβλήματα πιστεύω υπάρχουν σε πολλά παλιά σχολεία, που είχαν παρόμοια εξέλιξη.
Το Π.Ε.Λ.Λ. ήταν τότε χωρισμένο σε Τμήμα Αρρένων, που στεγαζόταν στο Ζαχαριάδειο και σε Τμήμα Θηλέων , που στεγαζόταν σε οίκημα που ανήκε στο Λυκειάρχη Δημήτριο Κουτουμάνο. Ο Βίκτωρας Ιωαννίδης δίδαξε και στα δυό. Μεταξύ των μαθητών του ήταν οι μετέπειτα ζωγράφοι Στέλιος Βότσης και Αλέκα Λουκαίδου Μαδέλλα.
Μερικές από τις μαθήτριές του με τις οποίες μιλήσαμε μας είπαν τα καλύτερα λόγια για τον καθηγητή τους Βίκτωρα Ιωαννίδη . Η Αλέκα Μαδέλλα μας τον περιγράφει σαν ένα καθηγητή ήσυχο, πολύ αγαπητό, τυπικό, σκυφτό, λιγομίλητο, κάποτε αυστηρό αλλά και με χιούμορ όποτε χρειαζόταν. Όπως στην περίπτωση της Κυπρούλλας Καλησπέρα-Σεραφείμ, που πήρε στο σχολείο κανονικό τετράδιο αντί το ειδικό τετράδιο ιχνογραφίας. « Τι γίνεται Κυπρούλλα; Εκάμαν μεν το μπακκάλικο;”.
Σε κάποιο μάθημα ζήτησε από τις μαθήτριες να σκιτσάρουν ένα χοίρο. Η Λεόνη Μιλτιάδου Ιερωνυμίδου δεν ήταν καλή στη ζωγραφική. Παιδευόταν να κάνει κάτι. Την είδε ο Βίκτωρας Ιωαννίδης. « Δεν μπορείς να κάνεις το σκίτσο; «Δεν είδες ποτέ σου χοίρο»; Της κράτησε το χέρι με το μολύβι. Σχημάτισε πρώτα ένα οβαλ σχήμα, έβαλε μετά τα πόδια, το κεφάλι, τα αυτιά, την ουρά. Αυτό ήταν τόσο απλό για τον καθηγητή, τόσο ..περίπλοκο για την μαθήτρια. Την έβαλε να το κάνει το σκίτσο δέκα φορές.
Ήθελε τα σχέδια που έκαναν οι μαθητές να ήταν «κεντραρισμένα» στο χαρτί, σε ίση απόσταση από τις γωνιές. Στις εκδρομές που έκαναν δίδασκε στους μαθητές πώς να σχεδιάζουν με προοπτική, δείχνοντας τους τα δέντρα και το μέγεθός τους ανάλογα με την απόσταση που βρίσκονταν. Πολλές φορές στο διάλειμμα πήγαινε στην αυλή του σχολείου και μιλούσε με τις μαθήτριες. Με τον τρόπο του τις έκανε να αγαπήσουν την τέχνη.
Σύχναζε στο καφενείο του Χρίστου Καλησπέρα, στο ισόγειο της οικίας του Ρετσίνι, απέναντι από τα παλιά δικαστήρια. Εκεί πήγαιναν γνωστοί Λαρνακείς του «πνεύματος» της εποχής όπως ό δικαστής Γεώργιος Βασιλειάδης, Γιώργος Αχίλλης, Γιάγκος Κυριαζής. Μπροστά από το καφενείο ήταν μόνιμα κάποιος πλανοδιοπώλης που πουλούσε τσιγάρα μα το αμαξούδι του. Υπάρχει και σκίτσο του που παριστάνει τον καφετζή.
ΤΑ ΣΧΕΔΙΑ
Τα αντίγραφα των περίπου 30 σκίτσων που εντοπίσαμε, καταρχή στο Ιστορικό Αρχείο του Δήμου Λάρνακας, παρουσιάζουν κυρίως καθηγητές της περιόδου που δίδαξε στη Λάρνακα ο Βίκτωρας Ιωαννίδης. Τα περισσότερα απο αυτά τα είχε δώσει ο Κρίτωνας Γεωργιάδης στο Φοίβο Σταυρίδη που τα κατέθεσε στο Ιστορικό Αρχείο φωτογραφημένα. Όμως και σε πολλά σπίτια βρήκαμε σκίτσα που με διάφορες ευκαιρίες ο Βικτωρής τους χάριζε. Μεγάλος αριθμός τέτοιων σκίτσων βρίσκεται και στο αρχείο του γιού του ζωγράφου, Στέλιου Ιωαννίδη.
Λούης Περεντός
